İslami eğitim tartışmaları ve sınırlılıkları / Islamic education discussion and its boundaries
Mehmet Özay 03.11.2023
İslami eğitimin ne olduğu ve nasıl olması gerektiği konusundaki tartışmalar, dün olduğu gibi bugün de önemini koruyor.
Bu önemin, kendilerini İslam dinine bağlı hisseden bireyler ve toplumlar için, istisnasız bir şekilde, kendinde ve doğal bir süreçten kaynaklandığına şüphe yok. Bu durumda, temelde, İslam dini ile eğitim ilişkisi...
Sömürgecilik bağlamında Filistin sorunu ve dünya toplumu / The Issue of Palestine and world community in the context of colonialism
Mehmet Özay 22.10.2023
Filistin konusunun, sadece Müslüman toplumlar için değil, tüm dünya toplumları için önem taşıyor.
Bu önem, geçmişte kaldığı düşünülen sömürgecilik sürecinin aslında, tam da bugün, tüm dünyanın gözü önünde nasıl devam ettirildiğini ortaya koymasıyla dikkat çekiyor.
Söz konusu sömürgecilik olgusu bir yandan, sömürgeci yönetimler ve...
Osmanlı-Malay dünyası çalışmaları: anlam ve hafıza meselesi / The Ottoman-Malay world studies: A matter of meaning and memory
Mehmet Özay 16.10.2023
Osmanlı-Malay dünyası çalışmalarıyla gündeme gelen çabaların bize, somut veriler ulaşma imkânını sunduğuna kuşku yok.
Bunun ötesinde, söz konusu bu tarihi hadiselerin, ilişkilerin varlığının oraya çıkmasına neden olan ve/ya olduğu varsayılan bir düşünce ikliminin ne olup olmadığı üzerinde epeyce bir vakit harcamamız gerekiyor.
Şununla başlayalım...
“The Problem of Historical Epistemology in Ottoman Malay-World Relations”,
My article titled "The Problem of Historical Epistemology in Ottoman Malay-World Relations” was published as a chapter in The Middle East and Malay World: Contemporary Issues and Future Challenges, (ed.), Muna H. Bilgrami, Abdolreza Alami, Kuala Lumpur. (2023).
https://www.gerakbudaya.com/product/the-middle-east-and-the-malay-world
Abstract:
This paper...
Pidato Retno Marsudi tentang perubahan paradigma
Mehmet Özay 10.10.2023
Penting untuk memikirkan kembali isi pidato Menteri Luar Negeri Republik Indonesia Retno LP Marsudi pada sidang ke-78 Majelis Umum PBB di New York pada tanggal 23 September.
Pidato ini tepat waktu dan relevan untuk mengingatkan seluruh komunitas dunia tentang degradasi berbagai urusan global saat ini dan langkah-langkah...
Türkiye’de 28 Şubat Darbesi ve Takımadalar’da sömürge topraklarında misyoner faaliyetleri ilişkisine dair / Upon the relationship between the 28 February Coup in Turkey and missionary activities in colonized lands...
Mehmet Özay 28.02.2023
Darbe’nin yıldönümü bize, sadece belirli bir tarihe yani 28 Şubat 1996’ya denk düşen bir anı hatırlatmıyor. Aksine, darbeler sürecinin modern Türkiye Cumhuriyeti’nde aldığı yönelim konusunda bize genel bir fikir veriyor.
Her ne kadar, söz konusu darbenin bireylerin ve toplumsal grupların yapıp ettikleri üzerinden değerlendirilmesinde hakkılık payı aranabileceği...
Gazali düşüncesinde sosyolojik bağlam (2) Sociological context in Al-Ghazali thought
Mehmet Özay 26.02.2023
Gazali düşüncesi, toplumsal yapının çeşitli alanlarını kapsayan boyutlarıyla bizatihi, Müslüman toplumu ve bu toplumun yaşam süreçlerini ve şartlarını ele alıyor.
Adına ‘sosyolojik boyut’ denilebilecek söz konusu bu durum, bugünü yeniden değerlendirmemize yarayacak araçları içinde barındırıyor.
Bununla birlikte, bu durumun sadece Müslüman toplumla ilintili olmadığını...
Nurettin Topçu düşüncesinde iktisat ve Müslümanca yaklaşım / Economics and Muslim perspective in Nurettin Topçu’s thought
Mehmet Özay 22.02.2023
Türkiye toplumunda iktisat ve Müslümanca bakışın ne tür bir ilişki içinde olduğu konusu önemlidir. İktisadın Müslüman toplumda geldiği karşılık ile Batı düşüncesinde kalkınma ile karşılanan ve kapitalizmin desteğini almış iktisat arasında bir fark olduğu ortadadır.
Bununla birlikte, Türkiye toplumunda iktisat olgusunun varlığı hiç kuşku yok ki, Batı...
Gazali düşüncesi üzerinden dün-bügün karşılaştırması / Comparison between past and present in the light of Ghazali thought
Mehmet Özay 15.02.2023
İmam Gazali’nin, “Din’in yeniden ihyası” Ihya Ulum-Id-Din adını verdiği ve farklı alanları içinde barındıran eserini, hangi hikmete binaen kaleme aldığı konusu, bizi bu eser içindekiler yer almayan unsurlar üzerinde düşünmeye sevk ediyor.
Bir başka deyişle, Gazali, bu eseri ortaya koyarken, içinde yaşadığı toplumdan bağımsız bir fert, bir...
George Town, Penang: yatay ve dikey düzlemde toplumsal yapı / George Town, Penang: social structure on the horizontal and vertical planes
Mehmet Özay 12.02.2023
Penang Adası ve/ya Ada’daki şehir yani, bilinen ismiyle George Town, doğu ve batı’nın çeşitli kültürlerinin biraradalığına sahip yapısal bir özellik sergiliyor.
Bir başka ifadeyle söylemek gerekirse, George Town, sömürge döneminde Wellesley adıyla anılan, bugün anakara parçasında kalan bölgeyi de içine alacak şekilde idare yapıyı oluşturan Penang Eyaleti’nin...
Doğal afetler karşısında tepkiler ve etkileşimler / Reactions and interactions in the face of natural disasters
Mehmet Özay 11.02.2023
Doğal afetler, tek tek bireyleri ve toplumları sarsan ve büyük ölçüde öngörülemeyen hadiselerdir. Adına ‘doğal’ denmesi bir anlamda, bu bilinemezliğe ve kendiliğindenliğe işaret ediyor.
‘Doğal’ ve ‘afet’ arasındaki ilişki, ortaya çıkan ‘doğal’ yani, ‘kendinde’ bir gelişmenin, ilgili toplumlar üzerinde belirleyiciliği hiç kuşku yok ki, doğal afet olgusunun...
İngiliz ekonomik kalkınmacılığında Malaya’nın rolü / British economic development and the role of Malaya
Mehmet Özay 05.02.2023
İngiltere Krallığı’nın 19. yüzyılda başlayan ve 20. yüzyıla uzanan ekonomik zenginliğinin kökenleri nedir dediğimizde hiç kuşku yok ki, aklımıza gelen bölgelerden biri Malay Yarımadası oluyor.
Bu özelliğe tanık olmak için tarih kitapları gayet ‘anlamlı’ veriler içerdiği gibi, bu zenginliğe bugün dahi doğrudan tanık olmak ve anlamak mümkün.
Nurettin Topçu düşüncesi ve çetin bir yenileşme gayreti / Arduous exertion for a renewal in Nurettin Topcu thought
Mehmet Özay 01.02.2023
Nurettin Topçu düşüncesinin 1940’lı yıllardan 1960’lı yıllara uzanan serüveninde karşımıza belli başlı kavramlar ve alanlar çıkmaktadır. Bunları hakikat arayışı ve toplumsal gerçekliği oluşturmada, yapıcı unsurlar olarak düşünmek gerekir. Bu kavramalara aşağıda kısaca değineceğim...
Temeli tibarıyla kavramlar soyut düşünce ile bağlantılı oldukları kadar, belli bir toplumsal varlık alanı...
İslam toplumlarında reform düşünce ve sosyolojik gerçeklik / Reform ideas and sociological realities in Islamic societies
Mehmet Özay 29.01.2023
İslam toplumlarının veya varlığı kabul edilebilecek şekilde İslam medeniyetinin son dönemde karşılaştığı ileri sürülen kriz/ler/in nedeni konusunda, son iki yüz yıllık süre zarfında farklı coğrafyalardaki entellektüeller, din adamları (ulema), siyasetçiler tarafından görüşler ortaya kondu. Bu sürecin devam ettiğine kuşku yok...
Reform ve yenilenme konusunun 17. ve özellikle...
Nurettin Topçu düşüncesi: Osmanlı ve Yeni Cumhuriyet’te eğitim ve Teknik / The thought of Nurettin Topçu: Education and technic in Ottoman and New Republic
Mehmet Özay 22.01.2023
Değişim ve kurumsallaşma bağlamında teknik ve eğitim konusu, Osmanlı toplumunda yaşanan -özellikle, askeri alanla sınırlandırılma eğilimi gösterilen- gerileme karşısında gündeme gelmiştir.
Oysa, Osmanlı toplumu, bir yandan askeri, öte yandan eğitim alanında kuruluşundan başlayarak ortaya koyduğu teori ve pratikler onun çözülüşünü değil, yükselişini ortaya koymuştur.
Türkiye’de tarihi anlama çabası ve bunun Doğu ve Güney toplumlarına yansıması / Understanding of history in Turkey and its repercussions on Eastern and Southern societies
Mehmet Özay 13.01.2023
Yüz yıllık geçmişi içerisinde Türkiye’de tarih çalışmaları ve bu çalışmaların uluslararası arenada ve özellikle de, Doğu ve Güney toplumlarındaki yansıması üzerinde durulmaya değer bir konudur.
Bu noktada, genel bir ifade olarak, Türkiye’de tarih çalışmalarının hem ulusal, hem de uluslararası -özellikle de, ‘Doğu’ ve ‘Güney’ toplumlarına yönelik anlama...
Ghazali’nin vefat yıldönümü: biyografisi üzerinden sosyolojik gerçeklik arayışı / The commemoration of al-Ghazali’s demise: inquiry of sociological truth through his biography
Mehmet Özay 31.12.2022
Ghazali’nin (Abu Hamid), görece kısa denilebilecek yaşamı hesaplamalara göre 1111 yılı Aralık ayında yani, bundan 911 yıl önce sona ermesine rağmen, ardında bıraktığı eserler günümüzde, Doğu’da ve Batı’da zihinleri aydınlatmaya, düşünmeye ve kışkırtmaya devam ediyor.
Toplumsal ve siyasal kırılmalar
Ghazali’nin doğduğu yıl (1056), İslam tarihinde önemli bir döneme tekabül eder. İslam’ın 5. yüzyılında veya...
‘Yeniden dirilişçilik’ üzerine bazı görüşler / Some views on ‘revivalism’
Mehmet Özay 14.10.2024
İslam toplumlarının, bugün içinde bulundukları kriz/ler/in sanki, bugün ya da yakın geçmişte ortaya çıkmış olduklarına dair tuhaf bir algı var.
Hemen yazının başında, bu algının gayet önemli bir yanlışa tekabül ettiğini söylemek gerekiyor.
Her ne kadar, günümüzde insanlık toplumlarının, küresel olarak hiç de iç...
Erken dönem Portekiz sömürgeciliğinde bazı yapısal unsurlar / Some structural elements in early Portuguese colonialism
Mehmet Özay 12.10.2024
Batı Avrupalı denizci ulusların, sömürgecilik süreçlerine dair erken dönem anlatıları bize, ‘kaba bir sömürgecilik’ vurgusu yerine, temellere dair kayda değer veriler sağlıyor.
Aksine ortada bir yandan, ekonomi ve bilgi alanında, kasıtlı ve niyetli bir yapılanma ve öte yandan, bu unsurları biraraya getirecek çevrelerde var olan araştırmacı ruhun...
Norbert Elias ve Sosyolojisi’ne dair / Norbert Elias and his Sociology
Mehmet Özay 10.08.2024
“Sosyoloji ve sosyal teorisyenler bize ne söyler?” sorusu önemlidir.
19. yüzyıl dinamiklerinde ortaya çıkan sosyoloji ile, 20. yüzyılın dinamiklerinde gelişme kaydeden sosyolojinin bizatihi, farklı toplumsal gerçekliklerle yüzleşmelerin sonucu olduğu ortada.
Elias
Bu çerçevede, bu yazıda, Norbert Elias ve sosyolojisinden kısaca bahsedeceğim...
Neden Malay Dünyası? / Why Malay world?
Mehmet Özay 04.10.2024
Air dicincang tidak akan putus.
“Su ne kadar doğranırsa doğransın, asla bölünmez.”
Malay dünyasının tarihsel dokusunu ve halklarının köklü bağlarını en iyi yansıtan Malay atasözlerinden biridir. Bu derin anlam, Malay toplumunun, geniş adalar ve okyanuslarla çevrili olsa da tıpkı suyun kesintiye uğramadan akması gibi...
Aç toplumlarla tok toplumlarda siyasal iktidar savaşı / The struggle for political power in hungry and well-fed societies
Mehmet Özay 05.10.2024
Bu yazıda derdimi anlatmak için, ‘savaş’ kelimesini istemeyerek kullanıyorum...
Son dönemin başat gelişmelerinden hareketle de, bu kavramı kullanmayı tercih etmiş değilim.
Aksine, konuyu doğrudan ve anlamlı, belki de çarpıcı, bir şekilde dile getirmenin bir ifadesi olarak bu kavramın işlevsel olduğunu düşünüyorum.
Endonezya’da siyaset yeniden şekilleniyor / Politics being reshaped in Indonesia
Mehmet Özay 03.10.2024
Endonezya’da 20 Ekim’de yapılacak başkanlık devri yaklaşırken, aynı heyecan 1 Ekim’de yapılan yemin töreniyle kendini, ulusal parlamento’da farklı boyutta hissettirmeye başladı.
Geçtiğimiz 14 Şubat’da yapılan ve Gerindra (Büyük Endonezya Partisi) lideri ve Joko Widodo kabinesinde savunma bakanı olarak görev yapan Prabowo Subianto’nun kazandığı başkanlık seçimlerinin ardından, Prabowo...
Indonesian Image of the Ottoman Caliphateand the New Republic of Türkiye 1918–1925
This article is a preliminary study on Indonesians’ perceptions on
the decline of the Ottoman Caliphate, and the rise of the Turkish Republic
based on the highlights in vernacular press printed in Java and Sumatra. By
scrutinizing textual discourse on the Caliphate and the Turkish Republic,
Çin komünizminin 75 yılı / The 75th anniversary of Chinese Communism
Mehmet Özay 01.10.2024
Bugün, Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 75. yıldönümü...
Moa Zedung liderliğindeki Komünist Partisi ile Chiang Kai-shek liderliğindeki Milliyetçi Parti arasındaki siyasi rekabetin, 1949 yılında sona ermesinden bu yana 75 yıl geçti.
Çin’de yaşanan siyasal dönüşümün Pasifik Savaşı’nın sona ermesiyle başladığını söylemek yanlış olmayacaktır.
Japonya’da Ishiba dönemi… /Ishiba era in Japan
Mehmet Özay 30.09.2024
Japonya’da yeni dönem İshiba ile başlıyor...
İktidardaki, Liberal Demokrat Parti (Liberal Democratic Party-LPD) genel başkanlığı yarışını kazanan Shigeri Ishiba, yarın mecliste (Diet) yapılacak oturum sonrası başbakanlık koltuğuna oturacak.
Japonya’da, yeni lider 67 yaşındaki Ishiba, başbakanlık sürecini beklemeden, ayağının tozuyla erken seçim kararı aldı.
Birleşmiş Milletler’in meşruiyetine dair ciddi endişe / A great concern upon the legitimacy problem of the United Nations (UN)
Mehmet Özay 29.09.2024
21-28 Eylül günlerinde, Birleşmiş Milletler’in yıllık genel kurul toplantısının (UNGA-24) 79'cusu yapıldı. Son dönemde yaşanan küresel gelişmeler, açıkçası rutin bir toplantıyla karşı karşıya olmadığımızı gösteriyor.
Bu noktada, bölgesel ve küresel etkileriyle gündeme gelen, yaşanılan savaş, şiddet ve çatışma içerikli gelişmeler karşısında, Birleşmiş Milletler’in, ne gibi bir anlam...
