İslami eğitim tartışmaları ve sınırlılıkları / Islamic education discussion and its boundaries
Mehmet Özay 03.11.2023
İslami eğitimin ne olduğu ve nasıl olması gerektiği konusundaki tartışmalar, dün olduğu gibi bugün de önemini koruyor.
Bu önemin, kendilerini İslam dinine bağlı hisseden bireyler ve toplumlar için, istisnasız bir şekilde, kendinde ve doğal bir süreçten kaynaklandığına şüphe yok. Bu durumda, temelde, İslam dini ile eğitim ilişkisi...
Sömürgecilik bağlamında Filistin sorunu ve dünya toplumu / The Issue of Palestine and world community in the context of colonialism
Mehmet Özay 22.10.2023
Filistin konusunun, sadece Müslüman toplumlar için değil, tüm dünya toplumları için önem taşıyor.
Bu önem, geçmişte kaldığı düşünülen sömürgecilik sürecinin aslında, tam da bugün, tüm dünyanın gözü önünde nasıl devam ettirildiğini ortaya koymasıyla dikkat çekiyor.
Söz konusu sömürgecilik olgusu bir yandan, sömürgeci yönetimler ve...
Osmanlı-Malay dünyası çalışmaları: anlam ve hafıza meselesi / The Ottoman-Malay world studies: A matter of meaning and memory
Mehmet Özay 16.10.2023
Osmanlı-Malay dünyası çalışmalarıyla gündeme gelen çabaların bize, somut veriler ulaşma imkânını sunduğuna kuşku yok.
Bunun ötesinde, söz konusu bu tarihi hadiselerin, ilişkilerin varlığının oraya çıkmasına neden olan ve/ya olduğu varsayılan bir düşünce ikliminin ne olup olmadığı üzerinde epeyce bir vakit harcamamız gerekiyor.
Şununla başlayalım...
“The Problem of Historical Epistemology in Ottoman Malay-World Relations”,
My article titled "The Problem of Historical Epistemology in Ottoman Malay-World Relations” was published as a chapter in The Middle East and Malay World: Contemporary Issues and Future Challenges, (ed.), Muna H. Bilgrami, Abdolreza Alami, Kuala Lumpur. (2023).
https://www.gerakbudaya.com/product/the-middle-east-and-the-malay-world
Abstract:
This paper...
Pidato Retno Marsudi tentang perubahan paradigma
Mehmet Özay 10.10.2023
Penting untuk memikirkan kembali isi pidato Menteri Luar Negeri Republik Indonesia Retno LP Marsudi pada sidang ke-78 Majelis Umum PBB di New York pada tanggal 23 September.
Pidato ini tepat waktu dan relevan untuk mengingatkan seluruh komunitas dunia tentang degradasi berbagai urusan global saat ini dan langkah-langkah...
Türkiye’de 28 Şubat Darbesi ve Takımadalar’da sömürge topraklarında misyoner faaliyetleri ilişkisine dair / Upon the relationship between the 28 February Coup in Turkey and missionary activities in colonized lands...
Mehmet Özay 28.02.2023
Darbe’nin yıldönümü bize, sadece belirli bir tarihe yani 28 Şubat 1996’ya denk düşen bir anı hatırlatmıyor. Aksine, darbeler sürecinin modern Türkiye Cumhuriyeti’nde aldığı yönelim konusunda bize genel bir fikir veriyor.
Her ne kadar, söz konusu darbenin bireylerin ve toplumsal grupların yapıp ettikleri üzerinden değerlendirilmesinde hakkılık payı aranabileceği...
Gazali düşüncesinde sosyolojik bağlam (2) Sociological context in Al-Ghazali thought
Mehmet Özay 26.02.2023
Gazali düşüncesi, toplumsal yapının çeşitli alanlarını kapsayan boyutlarıyla bizatihi, Müslüman toplumu ve bu toplumun yaşam süreçlerini ve şartlarını ele alıyor.
Adına ‘sosyolojik boyut’ denilebilecek söz konusu bu durum, bugünü yeniden değerlendirmemize yarayacak araçları içinde barındırıyor.
Bununla birlikte, bu durumun sadece Müslüman toplumla ilintili olmadığını...
Nurettin Topçu düşüncesinde iktisat ve Müslümanca yaklaşım / Economics and Muslim perspective in Nurettin Topçu’s thought
Mehmet Özay 22.02.2023
Türkiye toplumunda iktisat ve Müslümanca bakışın ne tür bir ilişki içinde olduğu konusu önemlidir. İktisadın Müslüman toplumda geldiği karşılık ile Batı düşüncesinde kalkınma ile karşılanan ve kapitalizmin desteğini almış iktisat arasında bir fark olduğu ortadadır.
Bununla birlikte, Türkiye toplumunda iktisat olgusunun varlığı hiç kuşku yok ki, Batı...
Gazali düşüncesi üzerinden dün-bügün karşılaştırması / Comparison between past and present in the light of Ghazali thought
Mehmet Özay 15.02.2023
İmam Gazali’nin, “Din’in yeniden ihyası” Ihya Ulum-Id-Din adını verdiği ve farklı alanları içinde barındıran eserini, hangi hikmete binaen kaleme aldığı konusu, bizi bu eser içindekiler yer almayan unsurlar üzerinde düşünmeye sevk ediyor.
Bir başka deyişle, Gazali, bu eseri ortaya koyarken, içinde yaşadığı toplumdan bağımsız bir fert, bir...
George Town, Penang: yatay ve dikey düzlemde toplumsal yapı / George Town, Penang: social structure on the horizontal and vertical planes
Mehmet Özay 12.02.2023
Penang Adası ve/ya Ada’daki şehir yani, bilinen ismiyle George Town, doğu ve batı’nın çeşitli kültürlerinin biraradalığına sahip yapısal bir özellik sergiliyor.
Bir başka ifadeyle söylemek gerekirse, George Town, sömürge döneminde Wellesley adıyla anılan, bugün anakara parçasında kalan bölgeyi de içine alacak şekilde idare yapıyı oluşturan Penang Eyaleti’nin...
Doğal afetler karşısında tepkiler ve etkileşimler / Reactions and interactions in the face of natural disasters
Mehmet Özay 11.02.2023
Doğal afetler, tek tek bireyleri ve toplumları sarsan ve büyük ölçüde öngörülemeyen hadiselerdir. Adına ‘doğal’ denmesi bir anlamda, bu bilinemezliğe ve kendiliğindenliğe işaret ediyor.
‘Doğal’ ve ‘afet’ arasındaki ilişki, ortaya çıkan ‘doğal’ yani, ‘kendinde’ bir gelişmenin, ilgili toplumlar üzerinde belirleyiciliği hiç kuşku yok ki, doğal afet olgusunun...
İngiliz ekonomik kalkınmacılığında Malaya’nın rolü / British economic development and the role of Malaya
Mehmet Özay 05.02.2023
İngiltere Krallığı’nın 19. yüzyılda başlayan ve 20. yüzyıla uzanan ekonomik zenginliğinin kökenleri nedir dediğimizde hiç kuşku yok ki, aklımıza gelen bölgelerden biri Malay Yarımadası oluyor.
Bu özelliğe tanık olmak için tarih kitapları gayet ‘anlamlı’ veriler içerdiği gibi, bu zenginliğe bugün dahi doğrudan tanık olmak ve anlamak mümkün.
Nurettin Topçu düşüncesi ve çetin bir yenileşme gayreti / Arduous exertion for a renewal in Nurettin Topcu thought
Mehmet Özay 01.02.2023
Nurettin Topçu düşüncesinin 1940’lı yıllardan 1960’lı yıllara uzanan serüveninde karşımıza belli başlı kavramlar ve alanlar çıkmaktadır. Bunları hakikat arayışı ve toplumsal gerçekliği oluşturmada, yapıcı unsurlar olarak düşünmek gerekir. Bu kavramalara aşağıda kısaca değineceğim...
Temeli tibarıyla kavramlar soyut düşünce ile bağlantılı oldukları kadar, belli bir toplumsal varlık alanı...
İslam toplumlarında reform düşünce ve sosyolojik gerçeklik / Reform ideas and sociological realities in Islamic societies
Mehmet Özay 29.01.2023
İslam toplumlarının veya varlığı kabul edilebilecek şekilde İslam medeniyetinin son dönemde karşılaştığı ileri sürülen kriz/ler/in nedeni konusunda, son iki yüz yıllık süre zarfında farklı coğrafyalardaki entellektüeller, din adamları (ulema), siyasetçiler tarafından görüşler ortaya kondu. Bu sürecin devam ettiğine kuşku yok...
Reform ve yenilenme konusunun 17. ve özellikle...
Nurettin Topçu düşüncesi: Osmanlı ve Yeni Cumhuriyet’te eğitim ve Teknik / The thought of Nurettin Topçu: Education and technic in Ottoman and New Republic
Mehmet Özay 22.01.2023
Değişim ve kurumsallaşma bağlamında teknik ve eğitim konusu, Osmanlı toplumunda yaşanan -özellikle, askeri alanla sınırlandırılma eğilimi gösterilen- gerileme karşısında gündeme gelmiştir.
Oysa, Osmanlı toplumu, bir yandan askeri, öte yandan eğitim alanında kuruluşundan başlayarak ortaya koyduğu teori ve pratikler onun çözülüşünü değil, yükselişini ortaya koymuştur.
Türkiye’de tarihi anlama çabası ve bunun Doğu ve Güney toplumlarına yansıması / Understanding of history in Turkey and its repercussions on Eastern and Southern societies
Mehmet Özay 13.01.2023
Yüz yıllık geçmişi içerisinde Türkiye’de tarih çalışmaları ve bu çalışmaların uluslararası arenada ve özellikle de, Doğu ve Güney toplumlarındaki yansıması üzerinde durulmaya değer bir konudur.
Bu noktada, genel bir ifade olarak, Türkiye’de tarih çalışmalarının hem ulusal, hem de uluslararası -özellikle de, ‘Doğu’ ve ‘Güney’ toplumlarına yönelik anlama...
Ghazali’nin vefat yıldönümü: biyografisi üzerinden sosyolojik gerçeklik arayışı / The commemoration of al-Ghazali’s demise: inquiry of sociological truth through his biography
Mehmet Özay 31.12.2022
Ghazali’nin (Abu Hamid), görece kısa denilebilecek yaşamı hesaplamalara göre 1111 yılı Aralık ayında yani, bundan 911 yıl önce sona ermesine rağmen, ardında bıraktığı eserler günümüzde, Doğu’da ve Batı’da zihinleri aydınlatmaya, düşünmeye ve kışkırtmaya devam ediyor.
Toplumsal ve siyasal kırılmalar
Ghazali’nin doğduğu yıl (1056), İslam tarihinde önemli bir döneme tekabül eder. İslam’ın 5. yüzyılında veya...
Müslüman dünyasında reform düşüncesi ve çelişkilerine dair / Reformist thought and its contradictions in Muslim world
Mehmet Özay 27.04.2025
Müslüman toplumlarda reform düşüncesinin ortaya çıkışı ve gelişimi konusunda, farklı görüşler bulunuyor. Mevcut literatürde, bu görüşlerin kendini tarihsel olarak sınırlandırdığı yönünde genel bir eğilim olduğunu söylemek mümkün.
Bu çerçevede, sorunun farklı coğrafyalardaki Müslüman toplumların kendi iç dinamiklerinden neşet eden açılımlar olduğunu ileri sürebiliriz. Bunları, iç nedenler ve...
Singapur seçime gidiyor… / General elections in Singapore…
Mehmet Özay 26.04.2025
Singapur’da 15. Genel seçimler önümüzdeki Cumartesi günü yapılacak...
Güneydoğu Asya’nın Ada ülkesi Singapur Cumhuriyeti’nde, 97 sandalyeli parlamentonun belirleneceği 15. Genel seçimler önümüzdeki bir hafta sonra yani, 3 Mayıs Cumartesi günü gerçekleştirilecek.
Küresel belirsizliğin, kendini giderek daha çok hissettirdiği bir ortamda yapılacak olan seçimler, Ada...
Papa’nın ölümü… / The demise of the Pope…
Mehmet Özay 24.04.2025
Katolik dünyasının ruhani lideri Papa Francis, geçtiğimiz Pazartesi günü hayatını kaybetti. Bu gelişmenin, küresel medya için haber niteliği taşıdığına kuşku yok.
Gündelik yaşam içerisinde ekonominin, siyasetin, doğal afetlerin, her türünden eğlencenin vs. gündemi belirlemesine karşılık, ‘yüce bir dini’ makamı işgal eden bir bireyin vefatını, sıradan bir gelişme...
Çin’den ABD’ye görüşme çağrısı. Yoksa… / China calls for talks with the US. Otherwise…
Mehmet Özay 20.04.2025
Çin’in, ABD büyükelçisinin dün, Washington’da yaptığı açıklama, ABD-Çin arasında yaşanmakta olan ticaret savaşının henüz beklenen düzeye gelmediğini gösteriyor.
Büyükelçi Xie Feng, yaptığı açıklamada, ABD yönetimine seslenerek, iki taraf arasında gümrük vergilerinin karşılıklı artışıyla gündeme gelen ve giderek artmakta olan gerilime dikkat çekerek, “her iki tarafın da kaybedeceği...
Açe, Osmanlı’ya nasıl yardım etti? / How did Aceh help the Ottomans?
Mehmet Özay 18.04.2025
“Açe, Osmanlı’ya nasıl yardım etti?” çarpıcı bir soru cümlesi, değil mi?
Aslında, pek çok kişi soruyu bu şekilde değilde, tam tersine, “Osmanlı, Açe’ye nasıl yardım etti?” şeklinde yazmayı ve okumayı ister...
Tarih, işte böyle bir şey...
Geçmişte olan biten...
Şi Cinping Güneydoğu Asya’da: Çin’den ekonomik işbirliği inisiyatifi / Xi Jinping in Southeast Asia: China’s economic cooperation initiative
Mehmet Özay 15.04.2025
Çin ve ABD arasında, gümrük vergisi artışının neden olduğu çatışma sürerken, Çin’den beklenen siyasi ve ekonomik ataklar giderek belirginleşmeye başlıyor.
Bu çerçevede, Çin devlet başkanı Şi Cinping bu hafta, Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği’ne (ASEAN) mensup üç ülkeyi ziyaret edecek.
Cinping’in resmi ziyaretlerinde ilk durak,...
Akıllı telefonla meşguliyet arızası / The problem of being busy with a smartphone
Mehmet Özay 13.04.2025
Yaşadığımız dönemin ‘akıl tutulmasına’ yol açan değişim hızı karşısında, geniş toplum kesimlerinin teslimiyet kararını çoktan vermiş olduklarına tanık olunuyor.
Hız olgusu ve mahkumiyet
Bir yanda, ‘hız’a yapılan eleştiri ile öte yanda, ‘hız’ı yakalamak zorunda oluş konusunda oluşturulan yanlış bir algı söz konusu...
Çin uluslararası ilişkilerinde Zheng He formülasyonu / Zheng He formulation in Chinese international relations
Mehmet Özay 11.04.2025
ABD başkanı Donald Trump ve yönetiminin, Çin’i hedef alan ticaret savaşlarının gündeme gelmesi, Doğu ve Güneydoğu Asya özelinde yeni bakış açılarını da gündeme getiriyor.
Bu durumun, özellikle 2016’dan bu yana giderek artan bir boyutu olduğuna kuşku yok. Ve yaşadığımız son gelişmeler bunun kanıtı hükmündedir.
ABD ve ‘dünya’ çözüm arayışında (!) / The US and the ‘world’ are looking for a solution (!)
Mehmet Özay 08.04.2025
Donald Trump yönetiminin küresel yönetimi ve ulus-devletleri kontripide bırakan gümrük vergisi artırımıyla ilgili açıklaması, beklendiği üzere büyük tepkilere yol açtı.
2 Nisan’da Washington’dan gelen açıklamanın ardından, Amerika’nın öncellendiği yeni bir küresel ekonomi sistemine böylece girildiğinin ilk göstergeleri, hafta başında yani, 6 Nisan’da uluslararası borsalardaki ciddi düşüşle fiili...
Güney Kore’de adalet: Mahkeme başkan Yoon Suk Yeol’ı azl etti / Justice in South Korea: Constitutional Court ousted president Yoon Suk Yeol
Mehmet Özay 05.04.2025
Güney Kore’de aylar sonra adaletin tesisi..
Sabık başkan Yoon Suk Yeol’un görevden alınmasına yönelik olarak Anayasa Mahkemesi’nde devam eden davada yargıçlar dün yani, 4 Nisan günü yapılan oturumda olumlu karar verdi.
Başkan Suk Yeol geçen yıl, “devlet karşıtı güçlerin ortadan kaldırılması” amacıyla ilân ettiği...
