İslami eğitim tartışmaları ve sınırlılıkları / Islamic education discussion and its boundaries
Mehmet Özay 03.11.2023
İslami eğitimin ne olduğu ve nasıl olması gerektiği konusundaki tartışmalar, dün olduğu gibi bugün de önemini koruyor.
Bu önemin, kendilerini İslam dinine bağlı hisseden bireyler ve toplumlar için, istisnasız bir şekilde, kendinde ve doğal bir süreçten kaynaklandığına şüphe yok. Bu durumda, temelde, İslam dini ile eğitim ilişkisi...
Sömürgecilik bağlamında Filistin sorunu ve dünya toplumu / The Issue of Palestine and world community in the context of colonialism
Mehmet Özay 22.10.2023
Filistin konusunun, sadece Müslüman toplumlar için değil, tüm dünya toplumları için önem taşıyor.
Bu önem, geçmişte kaldığı düşünülen sömürgecilik sürecinin aslında, tam da bugün, tüm dünyanın gözü önünde nasıl devam ettirildiğini ortaya koymasıyla dikkat çekiyor.
Söz konusu sömürgecilik olgusu bir yandan, sömürgeci yönetimler ve...
Osmanlı-Malay dünyası çalışmaları: anlam ve hafıza meselesi / The Ottoman-Malay world studies: A matter of meaning and memory
Mehmet Özay 16.10.2023
Osmanlı-Malay dünyası çalışmalarıyla gündeme gelen çabaların bize, somut veriler ulaşma imkânını sunduğuna kuşku yok.
Bunun ötesinde, söz konusu bu tarihi hadiselerin, ilişkilerin varlığının oraya çıkmasına neden olan ve/ya olduğu varsayılan bir düşünce ikliminin ne olup olmadığı üzerinde epeyce bir vakit harcamamız gerekiyor.
Şununla başlayalım...
“The Problem of Historical Epistemology in Ottoman Malay-World Relations”,
My article titled "The Problem of Historical Epistemology in Ottoman Malay-World Relations” was published as a chapter in The Middle East and Malay World: Contemporary Issues and Future Challenges, (ed.), Muna H. Bilgrami, Abdolreza Alami, Kuala Lumpur. (2023).
https://www.gerakbudaya.com/product/the-middle-east-and-the-malay-world
Abstract:
This paper...
Pidato Retno Marsudi tentang perubahan paradigma
Mehmet Özay 10.10.2023
Penting untuk memikirkan kembali isi pidato Menteri Luar Negeri Republik Indonesia Retno LP Marsudi pada sidang ke-78 Majelis Umum PBB di New York pada tanggal 23 September.
Pidato ini tepat waktu dan relevan untuk mengingatkan seluruh komunitas dunia tentang degradasi berbagai urusan global saat ini dan langkah-langkah...
Türkiye’de 28 Şubat Darbesi ve Takımadalar’da sömürge topraklarında misyoner faaliyetleri ilişkisine dair / Upon the relationship between the 28 February Coup in Turkey and missionary activities in colonized lands...
Mehmet Özay 28.02.2023
Darbe’nin yıldönümü bize, sadece belirli bir tarihe yani 28 Şubat 1996’ya denk düşen bir anı hatırlatmıyor. Aksine, darbeler sürecinin modern Türkiye Cumhuriyeti’nde aldığı yönelim konusunda bize genel bir fikir veriyor.
Her ne kadar, söz konusu darbenin bireylerin ve toplumsal grupların yapıp ettikleri üzerinden değerlendirilmesinde hakkılık payı aranabileceği...
Gazali düşüncesinde sosyolojik bağlam (2) Sociological context in Al-Ghazali thought
Mehmet Özay 26.02.2023
Gazali düşüncesi, toplumsal yapının çeşitli alanlarını kapsayan boyutlarıyla bizatihi, Müslüman toplumu ve bu toplumun yaşam süreçlerini ve şartlarını ele alıyor.
Adına ‘sosyolojik boyut’ denilebilecek söz konusu bu durum, bugünü yeniden değerlendirmemize yarayacak araçları içinde barındırıyor.
Bununla birlikte, bu durumun sadece Müslüman toplumla ilintili olmadığını...
Nurettin Topçu düşüncesinde iktisat ve Müslümanca yaklaşım / Economics and Muslim perspective in Nurettin Topçu’s thought
Mehmet Özay 22.02.2023
Türkiye toplumunda iktisat ve Müslümanca bakışın ne tür bir ilişki içinde olduğu konusu önemlidir. İktisadın Müslüman toplumda geldiği karşılık ile Batı düşüncesinde kalkınma ile karşılanan ve kapitalizmin desteğini almış iktisat arasında bir fark olduğu ortadadır.
Bununla birlikte, Türkiye toplumunda iktisat olgusunun varlığı hiç kuşku yok ki, Batı...
Gazali düşüncesi üzerinden dün-bügün karşılaştırması / Comparison between past and present in the light of Ghazali thought
Mehmet Özay 15.02.2023
İmam Gazali’nin, “Din’in yeniden ihyası” Ihya Ulum-Id-Din adını verdiği ve farklı alanları içinde barındıran eserini, hangi hikmete binaen kaleme aldığı konusu, bizi bu eser içindekiler yer almayan unsurlar üzerinde düşünmeye sevk ediyor.
Bir başka deyişle, Gazali, bu eseri ortaya koyarken, içinde yaşadığı toplumdan bağımsız bir fert, bir...
George Town, Penang: yatay ve dikey düzlemde toplumsal yapı / George Town, Penang: social structure on the horizontal and vertical planes
Mehmet Özay 12.02.2023
Penang Adası ve/ya Ada’daki şehir yani, bilinen ismiyle George Town, doğu ve batı’nın çeşitli kültürlerinin biraradalığına sahip yapısal bir özellik sergiliyor.
Bir başka ifadeyle söylemek gerekirse, George Town, sömürge döneminde Wellesley adıyla anılan, bugün anakara parçasında kalan bölgeyi de içine alacak şekilde idare yapıyı oluşturan Penang Eyaleti’nin...
Doğal afetler karşısında tepkiler ve etkileşimler / Reactions and interactions in the face of natural disasters
Mehmet Özay 11.02.2023
Doğal afetler, tek tek bireyleri ve toplumları sarsan ve büyük ölçüde öngörülemeyen hadiselerdir. Adına ‘doğal’ denmesi bir anlamda, bu bilinemezliğe ve kendiliğindenliğe işaret ediyor.
‘Doğal’ ve ‘afet’ arasındaki ilişki, ortaya çıkan ‘doğal’ yani, ‘kendinde’ bir gelişmenin, ilgili toplumlar üzerinde belirleyiciliği hiç kuşku yok ki, doğal afet olgusunun...
İngiliz ekonomik kalkınmacılığında Malaya’nın rolü / British economic development and the role of Malaya
Mehmet Özay 05.02.2023
İngiltere Krallığı’nın 19. yüzyılda başlayan ve 20. yüzyıla uzanan ekonomik zenginliğinin kökenleri nedir dediğimizde hiç kuşku yok ki, aklımıza gelen bölgelerden biri Malay Yarımadası oluyor.
Bu özelliğe tanık olmak için tarih kitapları gayet ‘anlamlı’ veriler içerdiği gibi, bu zenginliğe bugün dahi doğrudan tanık olmak ve anlamak mümkün.
Nurettin Topçu düşüncesi ve çetin bir yenileşme gayreti / Arduous exertion for a renewal in Nurettin Topcu thought
Mehmet Özay 01.02.2023
Nurettin Topçu düşüncesinin 1940’lı yıllardan 1960’lı yıllara uzanan serüveninde karşımıza belli başlı kavramlar ve alanlar çıkmaktadır. Bunları hakikat arayışı ve toplumsal gerçekliği oluşturmada, yapıcı unsurlar olarak düşünmek gerekir. Bu kavramalara aşağıda kısaca değineceğim...
Temeli tibarıyla kavramlar soyut düşünce ile bağlantılı oldukları kadar, belli bir toplumsal varlık alanı...
İslam toplumlarında reform düşünce ve sosyolojik gerçeklik / Reform ideas and sociological realities in Islamic societies
Mehmet Özay 29.01.2023
İslam toplumlarının veya varlığı kabul edilebilecek şekilde İslam medeniyetinin son dönemde karşılaştığı ileri sürülen kriz/ler/in nedeni konusunda, son iki yüz yıllık süre zarfında farklı coğrafyalardaki entellektüeller, din adamları (ulema), siyasetçiler tarafından görüşler ortaya kondu. Bu sürecin devam ettiğine kuşku yok...
Reform ve yenilenme konusunun 17. ve özellikle...
Nurettin Topçu düşüncesi: Osmanlı ve Yeni Cumhuriyet’te eğitim ve Teknik / The thought of Nurettin Topçu: Education and technic in Ottoman and New Republic
Mehmet Özay 22.01.2023
Değişim ve kurumsallaşma bağlamında teknik ve eğitim konusu, Osmanlı toplumunda yaşanan -özellikle, askeri alanla sınırlandırılma eğilimi gösterilen- gerileme karşısında gündeme gelmiştir.
Oysa, Osmanlı toplumu, bir yandan askeri, öte yandan eğitim alanında kuruluşundan başlayarak ortaya koyduğu teori ve pratikler onun çözülüşünü değil, yükselişini ortaya koymuştur.
Türkiye’de tarihi anlama çabası ve bunun Doğu ve Güney toplumlarına yansıması / Understanding of history in Turkey and its repercussions on Eastern and Southern societies
Mehmet Özay 13.01.2023
Yüz yıllık geçmişi içerisinde Türkiye’de tarih çalışmaları ve bu çalışmaların uluslararası arenada ve özellikle de, Doğu ve Güney toplumlarındaki yansıması üzerinde durulmaya değer bir konudur.
Bu noktada, genel bir ifade olarak, Türkiye’de tarih çalışmalarının hem ulusal, hem de uluslararası -özellikle de, ‘Doğu’ ve ‘Güney’ toplumlarına yönelik anlama...
Ghazali’nin vefat yıldönümü: biyografisi üzerinden sosyolojik gerçeklik arayışı / The commemoration of al-Ghazali’s demise: inquiry of sociological truth through his biography
Mehmet Özay 31.12.2022
Ghazali’nin (Abu Hamid), görece kısa denilebilecek yaşamı hesaplamalara göre 1111 yılı Aralık ayında yani, bundan 911 yıl önce sona ermesine rağmen, ardında bıraktığı eserler günümüzde, Doğu’da ve Batı’da zihinleri aydınlatmaya, düşünmeye ve kışkırtmaya devam ediyor.
Toplumsal ve siyasal kırılmalar
Ghazali’nin doğduğu yıl (1056), İslam tarihinde önemli bir döneme tekabül eder. İslam’ın 5. yüzyılında veya...
Japonya’dan Güneydoğu Asya açılımı: Ishiba Endonezya’da / Japan’s Southeast Asia expansion: Ishiba in Indonesia
Mehmet Özay 12.01.2025
Japonya başbakanı Shigeru Ishiba, 10-11 Ocak günlerinde resmi ziyaret amacıyla Endonezya’daydı.
Ishiba bir gün öncesinde Malezya’ya yaptığı ziyaretin ardından, 10 Ocak öğleden sonra Jakarta’ya geçti.
Japon başbakanı Ishiba ve devlet başkanı Prabowo Subianto arasındaki resmi görüşmeler ise, 11 Ocak Cumartesi günü Bogor’daki başkanlık sarayında...
ABD ve Çin arasında yeni bir siyasal süreç (mi?) / A new political process between the U.S. and China?
Mehmet Özay 10.01.2025
Pekin’den, Washington’a kim gidecek?” sorusuna cevap yavaş yavaş belirginlik kazanmaya başladı.
Amerika Birleşik Devletleri, Donald Trump’ın ikinci devlet başkanlığı sürecine hazırlanırken, daha resmi başkanlık süreci başlamadan Trump, küresel rakip Çin ile diplomatik diyalog sürecine çoktan başladı.
Trump’ın Aralık ayında yaptığı bir açıklamada, Çin devlet...
Trump’ın Şi Cinping’i daveti ne anlam ifade ediyor? / What does Trump’s invitation to Xi Jinping mean?
Mehmet Özay 01.07.2025
Donald Trump’ın 20 Ocak törenine Şi Cinping’i daveti ne denli anlamlı?
Bu husus, bugünlerde Çin’de konuşulan konuların en başında geliyor ve davetin gündeme gelmesinden bu yana tartışılan birkonu.
Söz konusu bu davetin ve vermek istediği mesajın sadece iki üke ilişkileri açısından önem arz etmekle...
Bir tarih çalışması: Pan-İslam, Osmanlı ve Malay Dünyası / A history work: Pan-Islam, the Ottomans and Malay World
Mehmet Özay 05.01.2025Bütün bir 19. yüzyılın Müslüman coğrafyalarda benzerlik gösteren gelişmelerle dikkat çektiği konusunda bir konsensustan bahsedilebilir.Bunun adının da, ‘sömürgecilik’, yükselen sömürgecilik ve yanlış bir şekilde de olsa, ‘emperyalizmin yayılması’ gibi kavramlarla olduğu gözlemlenir.Aynı tarihsel dönemin hem, Osmanlı Devleti hem de, diğer müslüman devletler ve bölgeler için şu veya bu şekilde bir yenilenme, dirilme hareketlerine konu olduğu...
Bangsamoro’da seçim süreci… / Election process in Bangsamoro…
Mehmet Özay 03.01.2025
Bangsamoro halkı, Mayıs ayında yapılacak olan yerel parlamento seçimlerine hazırlanıyor.
Filipinler’in güneyinde Mindanao’nun belirli bölgelerini kapsayan, Bangsamoro barış anlaşması’nın nihai sonucu kabul edilen, Moro Halkı’nın otonom yönetime geçişe aylar kaldı.
2014 yılı Mart ayında, Moro İslami Kurtulu Cephesi (Moro Islamic Liberation Front-MILF) ile Filipinler...
Yeni Yıl: Söylemler ve boşluklar / New Year: discourses and gaps
Mehmet Özay 01.01.2025
Milâdi yılın bitişi ve yeni bir Milâdi yılın başlangıcı, diğer özellikleri bir yana, ulus-devletler düzeyinde yeni veya yenilenen söylemlerin gündeme geldiği dönemler olarak dikkat çekiyor.
Şu veya bu şekilde, Hıristiyan aleminin yıl dönümüyle örtüşen ve de bununla tezat teşkil edecek şekilde, sekülerleşen boyutuyla yeni yıl, ulus-devlet liderlerini...
Hindistan yasta… Manmohan Singh vefat etti / India mourns… Manmohan Singh passed away
Mehmet Özay 29.12.2024
Manmohan Singh, üç gün önce yani, 26 Aralık’ta 92 yaşında vefat etti...
Hindistan’da, sabık başbakan Manmohan Singh’in vefatı ülkede, yakın geçmişte olan bitene dair yeni bir hatırlama ve düşünme olanağı sunuyor.
Öncelikle, şunu söylemekte yarar var ki, Singh’in vefatının ülkeyi birleştiren bir fenomene dönüşmüş...
Tsunami’nin 20. yılı: Açe’den ne öğrendik? / 20th commemoration of tsunami: What we learnt from Aceh?
Mehmet Özay 26.12.2024
Bugün, tsunami’nin 20. yılı...
Bu geçen yirmi yılda, Açe’den ne öğrenip öğrenmediğimiz konusu gayet önemlidir.
Bunu bir iç hesaplaşma olarak değerlendirmek kadar, ‘öteki’ne bakışın bizim bizatihi, kendi içimize bakışımızı ne denli derinleştirip derinleştirmediği boyutuyla da düşünmek gerekir.
Yüzyılın felâketi olgusu
Endonezya siyasetinde gerilim ve değişim izleri / Traces of tension and change in Indonesian politics
Mehmet Özay 24.12.24
Yeni başkan değişimi yaşamış Endonezya’da, siyasete dair böylesine bir tespit kimilerini şaşırtabilir...
Ancak, bazı önemli gelişmeler, ülkede siyasetin var olan veya görünür yüzünden ziyade, arka plâna yakından bakmayı gerektiriyor.
Böylesi bir yöntem izlendiğinde, ortada ulusal siyasetin dinamiklerini geren ve bu anlamda, bazı önemli değişimlerin...
Endonezya’da Megawati’den beklenen siyasi hamle / An expected political move from Megawati in Indonesia
Mehmet Özay 21.12.2024
Megawati’nin partisinde temizlik harekâtı...
Endonezya Mücadeleci Milliyetçi Partisi (Partai Demokrasi Indonesia-Perjuangan, PDI-P), genel yönetim kurulu’nda, 16 Aralık günü alınan kararla, eski başkan Joko Widodo ve iki oğlunu partiden ihraç edildi
Alınan kararın gerekçesi ise gayet açık...
4 Şubat 2024 tarihinde yapılan...
