Mehmet Özay                                                                                              07.03.2022

Malezya, 12 Mart Cumartesi günü Cohor eyalet seçimine hazırlanıyor.

Söz konusu bu seçim Sabah, Malaka ve Sarawak eyalet seçimlerinin ardından pandemi sürecindeki dördüncü eyalet seçimi olacak.

12 Mart Cumartesi günü Cohor eyaletinde yapılacak olan seçim kendine özgü nitelikleriyle dikkat çekiyor. Üç farklı koalisyon bloğunun yanı sıra, bazı tekil partiler 2.5 milyonu aşkın seçmenin oy kullanma hakkına sahip olduğu seçimde, 56 sandalyeli eyalet parlamentosunda yer almak için yarışacaklar.

Eyalet baş yöneticisi Osman Sapian’ın geçen Aralık ayında vefatının ardından, parlamentoda BN-Bersatu ve PAS koalisyonu 28, PH koalisyonu ise 27 milletvekilliğine sahip olmasının doğurduğu azınlık hükümetinin varlığı, eyalette seçimi zorunlu kılan bir unsur olduğunu söylemek gerekiyor.

Bu noktada, istikrar ve güvenin çokça ihtiyaç duyulduğu böylesi bir ortamda, seçmenlerin karşısına çıkacağı seçim, belki de ulusal seçimlere az bir süre kala iktidar, muhalefet ve ‘Makyavelist partiler’ için son mücadele alanı olacak.

56 sandalyeli Cohor eyalet parlamentosu seçimlerini kazanan koalisyon bloğunun önereceği isim eyalet baş yöneticisi olarak, eyalet sultanı İbrahim İskender tarafından atanmış olacak.

UMNO kazanma peşinde

Ulusal Cephe (Barisan Nasional-BN) koalisyonu ve bu oluşumun ana omurgasını teşkil eden Birleşik Malay Ulusal Organizasyonu (United Malay National Organization-UMNO), Malezya siyasetine güçlü bir damga vurmaya hazırlanıyor.

UMNO genel başkanı Ahmed Zahid Hamidi yaptığı açıklamada, 2018’de kaybettikleri eyalet yönetimini bu sefer oyların üçte iki çoğunluğunu yani 56 milletvekilliğinden 38’ini alarak eyaleti yeniden yönetmek istediklerini belirtti.

Parti’nin genç stratejistlerinden Isham Jalil, Cohor seçimlerinde “Gelecek için istikrar” sloganını seçtiklerini söylüyor. Böylesi bir sloganın seçilmesi tesadüf olmadığı gibi şaşırtıcı da değil.

Hem Malezya ulusal siyasetinde hem de son iki buçuk yıldır pandemi döneminde toplumun en çok ihtiyaç duyduğu hususun her boyutuyla ‘istikrar’ olması kuşkusuz ki, seçmene daha sempatik geleceği düşünülmüş olmalıdır.

UMNO siyasi elitini umutlandıran unsur ise, geçtiğimiz Kasım ayında Malaka’da yapılan eyalet seçiminde 28 seçim bölgesinden 21’nde birinci parti olarak çıkmalarıydı.

UMNO, her ne kadar ultra Malay milliyetçisi bir parti olarak bilinse de, Malaka, Cohor gibi gayet farklı etnik ve dini yapıların yaşam sürdüğü eyaletlerde farklı stratejiler izleyerek seçmenlerin safına çekebiliyor.

Seçmenin siyasi tercihlerinin 2018’de PH’a verdiği önemli desteğin, kısa sürede yeniden bir anlamda ‘antik’ siyaset yapıcılara dönmüş olması üzerinde durulmayı hak ediyor. UMNO çevreleri bu yönelimde, PH’nin 2018 seçimleri öncesinde vaatlerini yerine getirememiş olmasına bağlıyor.

Bu konuda, aradan geçen süre zarfında, tüm bu sürece dair gayet açıklayıcı yazılar yazdık. Burada bütün bir süreci yeniden ele almaya gerek yok.

PH’nin kendi iç siyasi çekişmeleri ve özellikle, Başbakanlığa kimin getirileceği konusunda yaşanan uzun tartışmaların yorucu olduğuna kuşku yok. Ancak sürecin en önemlisi, 24 Şubat 2020 tarihindeki sivil darbedir.

Cohor’un farkı

Ülkenin 13 eyaleti arasında yer alan Cohor’un siyasetin kurallarının belirlendiği bir eyalet olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.

Cohor, hem etnik kompozisyonu hem de, ulus-devlet kuruluş sürecinde UMNO’nun kuruluşuna tanıklık etmesi, bu eyaleti her siyasi parti için önemli kılıyor.

Öte yandan, şehrin ekonomik olarak orta sınıflaşmanın yüksek olduğu ve Singapur şehir devletine komşu olması, Malaka Boğazı’na doğu çıkışına hakim konumda bulunması gibi bir dizi özelliği ile hem iç hem dış yatırımları bünyesinde toplayabilen bir özelliğe sahip.

Bu yapılanmada, eyalet sultanının bizatihi kendisinin de bir işadamı olması, ulusal ve uluslararası iş çevrelerinin eyalette ciddi yatırımlar getirmelerinde önemli bir işlev görüyor.

PH bloğu, diğerleri ve handikapler

Öte yandan, 2018 yılı seçimlerinin galibi Umut Koalisyonu (Pakatan Harapan-PH), ise, 2020 Şubat’ında sivil darbeye maruz kalmasının ardından, çeşitli siyasi manipülasyonlarla eyaletlerdeki yönetim gücünü tedrici olarak yitirmesi ortada, “yarım kalan” bir sürecin olduğuna işaret ediyor.

Bu anlamda, bünyesinde Halkın Adaleti Partisi (Partai Keadilan Rakyat-PKR), Demokratik Eylem Partisi (Democratic Action Party-DAP) ve Emanet Partisi’ni (Partai Amanah) barındıran muhalefetin de Cohor seçimlerine bakışı, tıpkı UMNO gibi başarı sağlayarak, pandeminin etkisinin kaybolmasının ardından, hemen yapılması beklenen 15. genel seçimlere iyi bir moralle hazırlanmak.

Bugün Malezya siyasetindeki bu iki ana bloğun yanı sıra, gerek bu eyalet seçiminde gerekse genel seçimlerde oyunun rengini değiştirebilecek olan iki partiden bahsetmek mümkün.

Bunlar, 24 Şubat 2020 sonrasında kurulan Yerli Birlik Partisi’nden (Parti Pribumi Bersatu Malaysia-Bersatu) ve yirmi yıla varan uzunca bir süre Kelantan Eyaleti’nin baş yöneticiliğini de yapmış olan, parti başkanı Nik Aziz’in merhum olmasının ardından, bir türlü istikrarlı bir siyaset sergileyemeyen Malezya İslam Partisi (Parti Islam SeMalaysia-PAS).

Bu iki siyasi organizasyon son derece komplike Malezya siyasetinde, önceki iki ana grupla ittifak yapıp yapmama arasında, dönem dönem farklılaşan eğilimleriyle Makyavelist siyasetin unsurları olarak dikkat çekiyorlar.

Örneğin, PAS, merhum Niz Aziz döneminde Umut Koalisyonu içerisinde yer alırken, 2018 yılındaki genel seçimlerde Abdul Hadi Awang liderliğinde UMNO ile ittifak kurarak BN koalisyonunda yer aldı. Malaka Eyalet seçimlerinde ise Muhyiddin Yasin’in başında bulunduğu Ulusal İttifak ile birlikte hareket etti. Bugün yine Ulusal İttifak içerisinde yer aldığı gözlenen PAS’ın ulusal siyasette iyi bir sınav verip vermediği tartışma konusu olmaya devam ediyor.

Koalisyon yapıları

Tam da, bu nedenle ve bu amaca matuf olacak şekilde, Cohor eyalet seçimine Ulusal İttifak (Perikatan Nasional-PN) çatısı altında yani, üçüncü koalisyon bloğu partileri olarak giriyorlar. Bu partinin yanı sıra, bir diğer koalisyon ortağı Çin etnik partileri arasında, adı pek fazla duyulmayan Gerakan (Parti Gerakan Rakyat Malaysia-Garakan) bulunuyor.

24 Şubat 2020 sivil darbesine giden süreçte bir yandan, Umut Koalisyonu öte yandan, o dönem Yerli Birlik Partisi (Parti Pribumi Bersatu Malaysia-Bersatu) bünyesinde birlikte yer aldıkları ve partinin başkanlığını yürüten Dr. Mahahir Muhammed’e ‘ihanet’ etmekle itham edilen, sabık başbakan ve eski Milli Eğitim Bakanı Muhyiddin Yasin’in başında bulunduğu PN’in Cohor Eyaleti’nde belirli bir ağırlığı var.

Bu hem Muhyiddin Yasin’in Cohor Eyaleti’nin önemli şehirlerinden Muar’lı olması, 1986-1995 yılları arasında eyalet baş yöneticiliği yapması dolayısıyla otuz beş yılı aşkın süredir eyalet siyasetinde yer alması dolayısıyla, bölge siyasetçileri ve seçmenlerini yakından tanımasının rolü büyük.

Bu üç koalisyon bloğunun ardından seçimlerde tek başına girecek partiler de bulunuyor. Bunlar arasında Dr. Mahathir Muhammed’in kurduğu son parti, Vatan Mücadelesi Partisi (Parti Pejuang Tanah Air-PPTA) ile genç siyasetçi, Gençlik ve Spor eski bakanı Syed Saddiq’ın yakın zamanda kurduğu Malezya Birleşik Demokrasi Birliği (Malaysian United Democratic Alliance-MUDA) bulunuyor.

Böylesine farklılaşan bir siyaset ortamında PH koalisyonunun 2018 yılındaki başarıyı yakalaması zor görünse de, önemli bir başarı elde edeceğini düşünmek mümkün.

Cohor eyaletinin demografik, ekonomik ve ülke modern siyasi tarihindeki belirleyiciliğinden hareketle Cumartesi günü yapılacak seçimlerin, yakında yapılması beklenen genel seçimler öncesinde tüm siyasi partiler için önemli bir sınav olduğuna kuşku yok.

LEAVE A REPLY