1873’te Hollanda ile Açe arasında  başlayan savaş sonucunda, 1903 yılına geldiğinde Açe Sultanı ele geçirilmesine rağmen, ancak Açeliler özgürlük ve bağımsızlık mücadelelerine kaldıkları yerden devam ettiler. Açeliler, Hollandalılara karşı vur-kaç taktiği şeklinde küçük çaplı askeri harekatlar düzenlediler. Açe’de, halkın Hollandalılara karşı sergilediği gerilla mücadelesi İkinci Dünya Savaşı ve sonrası için örnek oldu.
Bütün Endonezya adaları gibi Açe bölgesi de 1942’de Japonya’nın işgaline maruz kaldı. 1942 yılında Açeliler Hollanda sömürgesinden kurtulmak amacıyla Japonlarla işbirliği yaptılar. Açeli liderler Japon Amirali Fujiwara ile Hollandalıların Açe’den çıkartılması konusunda anlaştılar. Ancak Japon orduları verilen sözde durmadı, 1945 yılında Hiroşima ve Nagasaki’ye atom bombası atılana değin yeni bir sömürgeci güç olarak bölgede şiddeti devam ettirdi ve Açe-Sumatra bölgesini ele geçirdi. Japonlar, Açe’de bulundukları kısa süre içerisinde karşılarına İslam Birliği Hareketi’nin çıkmasından endişe duydular. Bu yüzden eğitim kurumlarında Arapça öğretimini yasakladılar.
Japonya 1945 yılında Hiroşima ve Nagazaki’ye atılan atom bombaları nedeniyle Açe’den çekilmek zorunda kalınca, bunu fırsat bilen Hollanda bölgedeki hakimiyetini yeniden tesis etmeye teşebbüs etti. Hollandalılar Açe’de yine varlık gösteremedikleri gibi, bu sefer Cava Adası’nda da büyük bir direnişle karşılaştılar. Halkının direniş mücadelesi sonucunda, Açe 17 Ağustos 1945’de bağımsızlığını ilân etti. Hollandalılar 1949 yılına kadar başkent Cakarta’da varlıklarını sürdürdükleri için Endonezya Cumhuriyeti’nin tek bağımsız bölgesi Açe oldu.
Açe halkı önemli bir direniş göstererek Hollandalıların Açe’ye girmesine engel olduğu gibi, Cava Adası’ndaki milliyetçi gruba yardımda bulunarak Endonezya’nın bağımsızlığında da önemli bir rol oynadı. Sömürgecilere karşı direniş bilincini artıran, Açe’nin tarihten gelen birikimidir. Ayrıca, Endonezya Cumhuriyeti ilân edildikten kısa bir süre sonra, Açe halkı bu yeni bağımsız devlete desteğini hediye ettiği uçakla gösterdi ve bu böylece modern Endonezya devletinin havayollarının kuruluşunun da ilk basamağı gerçekleşti.[1]

[1]Martinkus, s. 49.

LEAVE A REPLY